OSİ modeli ve Katmanları

OSI Modeli
OSI başvuru modeli ISO tarafından tanımlanmış ve ağ uygulamasında kullanılan
örnek bir modeldir; her ne kadar pratikte birebir uygulanmasa da, diğer tüm mimariler OSI
başvuru modeli baz alınarak açıklanır. Ayrıca anahtar (Switch), HUB, yönlendirici (Router),
geçityolu (Gateway) gibi ağ cihazlarının fonksiyonu OSI başvuru modeline dayanılarak
açıklanır. OSI başvuru modeli, ağdaki bir uç sisteminin veya ara cihazın ağ üzerinden
iletişim yapabilmesi için sahip olması gereken işlevleri tanımlar. Model, 7 katmana
ayrılmıştır. Her katman, girişi, çıkışı ve görevi belirli olan modüler yapıya sahiptir.
Bir uç sistemde, örneğin internete bağlı PC’de OSI’nin tanımladığı tüm katmanlara ait
işlevlere gereksinim duyulurken, ağ cihazları genel olarak ilk bir kaç katmana ait işlevlere
sahiptir. Bir yönlendirici (router) ilk üç katmana, bir anahtar cihazı ise ilk iki katmana ait
fonksiyonlara sahiptirler. OSI başvuru modelinde herbir katmana atanan görevler şöyledir:

Uygulama Katmanı (Application Layer)
Kullanıcının çalıştırdığı uygulama programları doğrudan bu katmanda tanımlıdır.
Dosya aktarımı (FTP), elektronik mektuplaşma (e-mektup), ağ yönetimi (SNMP), internet
hizmetlerine erişim programları gibi.
Sunuş Katmanı (Presentation Layer)
Bilginin iletimde kullanılacak biçiminin düzenlenmesini sağlar. Sıkıştırma/açma,
şifreleme/şifre çözme, EBCDIC - ASCII dönüşümü ve ters dönüşümü gibi işlevlerin yerine
getirilmesini kapsar.
 Oturum katmanı (Session Layer)
Uç düğümler arasında gerekli oturumun kurulması, yönetilmesi ve sonlandırılması
işlerini kapsar. İletişimin mantıksal sürekliliğinin sağlanması için, iletişimin kopması
durumunda bir senknorizasyon noktasından başlayarak iletimin kaldığı yerden devam
etmesini sağlar.
Ulaşım Katmanı (Transport Layer)
Bilginin son alıcıda her türlü hatadan arındırılmış olarak elde edilmesini sağlar.
Ulaşım katmanın oluşturduğu bilgi bloklarına bölüm (segment) denir.
Ağ Katmanı (Network Layer)
Veri paketlerinin bir uçtan diğer uç ağdaki çeşitli düğümler (yönlendirici, geçityolu)
üzerinden geçirilip yönlendirilerek alıcısına ulaşmasını sağlayan işlevlere sahiptir. Buradaki
bilgi bloklarına paket adı verilir. İnternet'in protokol kümesi olan TCP/IP'de IP protokolu bu
katmana ait bir protokoldür.
Veri Bağı Katmanı (Data Link Layer)
Gönderilecek bilginin hatalara bağışık bir yapıda lojik işaretlere dönüştürülmesi,
alıcıda hataların sezilmesi, düzeltilemiyorsa doğrusunun elde edilmesi için göndericinin
uyarılması gibi işlevleri vardır. Gönderilen/alınan lojik işaret bloklarına çerçeve (frame)
denir. (HDLC,SDLC...)
Fiziksel Katman (Physical Layer)
Verinin fiziksel olarak hat üzerinden aktarılması için gerekli işlevleri kapsar. Bu
katman için tanımlanan standartlar taşıyıcı işaretin şekli, verici ve alıcı konumundaki uç
noktaların elektriksel ve mekanik özelliklerini belirler. Kablo, konnektör standartları bu
katmanda yapılır. (UTP,RJ45,RS,232C,V.35...)
32