1. Giriş
Her gün kullanılan bir ağ: Telefon Ağı
• Telefon ağı sayesinde çok kısa mesafelerden dünyanın her yerine iletişim kurmak mümkündür.
• Bilgisayar Ağları da bir anlamda bu teknolojinin gelişimi olarak görülebilir.
Bu dokümanla Bilgisayar Ağlarını, tasarımları ve kullanımları açısından anlamaya çalışacağız.
2. Temel Kavramlar
2.1. Ağ ( Network ) Nedir?
• Ağ, paylaşım amacıyla iki ya da daha fazla cihazın bir araya getirilmesiyle oluşturulan bir yapıdır.
• Yüzlerce iş istasyonu veya kişisel bilgisayardan oluşabileceği gibi, iki bilgisayarın birbirine bağlanmasıyla da elde edilebilir.
2.2. Bir Ağla(networkle) Amaçlananlar
• Kaynak paylaşımı Donanım, yazılım, veri paylaşımı,
• Yüksek Güvenilirlik: Önemli dosyaların birkaç makinede yedeklenmesi,
• Harcanacak Paradan Tasarruf: PC’lerin her geçen gün daha cazip hale gelen fiyat/performans oranı,
• Ölçeklenebilirlik daha fazla işlemci eklenerek sistem performansının artması,
• İletişim :Çalışanların kendi aralarında ve dünya ile kurdukları bir iletişim ortamı olması,
• Bilgi :Gazetelerden tartışma gruplarına, e-postadan elektronik ticarete, video-konferans, WWW, ftp (dosya transferi), eğlence gibi birçok ortama Internet aracılığıyla ulaşılabilmesi ve bilgi toplanmasının sağlanmasıdır.
2.3. Paylaşım
• Temelde her ağ paylaşım içindir.
• Ağlar, cihazların (yazıcı, disk, teyp vs) uygulamaların ve bilginin paylaşımını olanaklı kılar.
• Paylaşım
• Hem kişilerin hem de çalışma grubunun (work group) etkinliğini arttır.
• Yazılım ve donanım maliyetlerini düşürür.
• Ürün geliştirme maliyetini azaltır.
• Dezavantaj olarak performans düşüklüğü olabilir.
Uygulama Programlarının paylaşım
• Paylaşılacak programlar server(sunucu) üzerinde olan bir ağ diski üzerinde kurulabilir.
• İlgili dosya paylaşılabilir, okunabilir veya çalıştırılabilir ama silinemez olarak belirlenir ve kullanıma açılır.
• Kullanıcılar sisteme bağlanır(login) ve sonrasında diske erişir, uygulamaları çalıştırabilirler.
• Bu şekilde programların kurulma ve bakım işlemleri kolaylaşır.
• Ağ lisansı ile yazılım maliyeti düşer.
Döküman Paylaşımı
• Aynı dosyaya veya dosyaların farklı bölgelerine farklı kullanıcılar tarafından değişik haklarla iletişim sağlanabilir.
• Bunun için karmaşık - gelişmiş yazılımlar kullanılmalıdır.
• Paylaşılan dokümandaki değişiklik bütün kullanıcılara yansır.
2.4. Ağ Çeşitleri
Ağları dört ana sınıfta toplayabiliriz :
2.4.1. Yerel Ağlar
• Bina veya ofis içi gibi sınırlı alanlar dahilinde kurulurlar.
• Diğer ağ tiplerine göre daha hızlı çalışırlar.
• Bünyelerinde bilgisayarlar, yazıcılar, çiziciler, CD-ROM sürücüler ve diğer çevre arabirimleri yer alır.
• Günümüzde pek çok şirketin günlük işlemleri yerel bilgisayar ağlarıyla yürütülmektedir.
2.4.2. Kampüs Ağları
• Adını birden fazla binayı bir ağ ile birleştiren ilk organizasyonlar olan üniversitelerden alıyor.
• Birbirine yakın olan binalar arasında bilgi ve kaynak paylaşımını sağlarlar.
• Yeraltı ve yerüstü kabloları kullanılarak kurulurlar.
• Değişik birimler arasında (ör:\ tasarım ve üretim) arasında bilgi transferi gereken büyük şirketlerin hemen hepsinde bulunurlar.
2.4.3. Ulusal Ağlar
• Tüm ülkeye yayılmış olan organizasyonların birimleri arasında veri iletişimini sağlarlar.
• Bölgeleri, şehirleri, eyaletleri ve tüm ülkeyi kapsayabilirler.
• Büyükşehir alan ağları (MAN), ya da geniş alan ağları (WAN) adları da kullanılır.
• Bir iletişim alt yapısını gerektirirler. Bu alt yapı da telekomünikasyon şirketleri tarafından ( TT, AT&T vs. ) sağlanır.
2.4.4. Uluslararası Ağlar
• Veri iletişim ihtiyacı ülke sınırlarını aşmaya başladığında devreye girerler.
• İletişim, okyanusları aşan kablolar aracılığıyla sağlanabileceği gibi uydular da kullanılabilir.
• Özel bir takım cihazlar (yönlendirici -çoklayıcı vs) kullanılır.
• Değişik fiyat-performans seçenekleri mevcuttur.
• WAN (Wide Area Networks) genel adıyla anılırlar.2.6.
2.5. Veri Transfer ( İletim ) Hızı
• Bir ağın iletim kapasitesini ölçmek için geliştirilmiş matematiksel bir modeldir.
• Birim olarak "bps" (bit per second - birim zamanda iletilen bit sayısı) kullanılır.
• Yerel ağların iletim hızları geçen yıllara kadar 1-100 Mbps(Megabit per second) arasında değişirken, artık gigabit teknolojiler sayesinde 1000 Mbps ve üstü hızlar kullanılmaya başlanmıştır.
2.6. Ağ Üzerinde Bir Bilgisayar
• Standart PC , Apple veya Power PC, Workstation
• Ağ ile ilgili donanım veya yazılım eklenmiş durumda
• Bilgisayar içindeki ağ arabirim kartı (ör:\\ ethernet kartı)
Bu karta takılan kablolarla gerekli iletişim cihazına bağlantı sağlanılır.