GNU, çekirdeği, sistem araçlarını, açıcılarını, kütüphanelerini ve son kullanıcı programlarını içeren bir işletim sistemidir. İsminin açılımı "GNU's Not Unix" (GNU Unix değildir) dir. Bu ismi almasındaki sebep de tasarımının Unix'e benzerken kendisinin özgür yazılım olması ve herhangi bir UNIX kodunu içermemesidir.
GNU işletim sistemi planı 1983 Eylül'ünde Richard Stallman tarafından duyurulmuş, 1984 Ocak ayında işleyişe başlamıştır. 2006 itibarıyla GNU hâlâ etkin olarak gelişmektedir. GNU'nun geliştirilmesi GNU Tasarısı tarafından gerçekleştirilmektedir ve bu tasarı altında bir çok GNU belgeleri ve programları bulunur.
Günümüz itibarıyla hâlâ tamamlanmış bir GNU sistemi sunulmamıştır. Resmi çekirdeği GNU Hurd'dür ancak Hurd henüz bitmemiştir zira geliştirilmesi aşamasında bazı lisans sorunları yaşanmış ve yapısal değişikliğe gidilmiştir. Linux'un da devreye girmesiyle bir çok GNU kullanıcısı Linux çekirdeğine geçiş yapmış böylece Linux, Hurd'ün yerini doldurmuştur. GNU resmi olarak başka yazılımları da desteklemektedir. (Xorg ve TeX gibi)
Sistemin başlıca içeriği GNU Compiler Collection (GCC), GNU Binary Utilities (binutils), bash kabuğu, GNU C kütüphanesi (glibc) ve coreutils'den oluşur. Görsellik açısından X.Org'u; yazım açısından da TeX programlarını kullanır. Tüm GNU programları halen GNU Hurd çekirdeğiyle uyumlu değildir.
Linux çekirdeğini kullanan kullanıcılar sistemlerine Linux demektedir ancak GNU project GNU/Linux denmesini önerir. Bu konudaki tartışma uzun süredir devam etmektedir.
Bir çok GNU programları diğer işletim sistemlerinde de kullanılmıştır. (Windows, BSD, Solaris ve Mac OS gibi)
GNU Genel kamu lisansı (GPL), GNU Lesser General Public License (LPGL) ve GNU Free Documentation License (GFDL) GNU tarafından yazılmıştır ancak bambaşka bir çok diğer konuda da kullanılmaktadır.